Maak de tuin egelvriendelijk

Tussen eind april en medio mei ontwaken egels uit hun winterslaap. In de voorafgaande maanden zijn ze dan minstens een kwart van hun lichaamsgewicht kwijtgeraakt, dus gaan ze meteen op zoek naar water en voedsel, zoals rupsen, slakken, kevers, spinnen, pissebedden, duizendpoten en muizen. Daarmee zijn ze een welkome tuingast, want ze helpen ons deze plagen te bestrijden. Maar ook omdat het ontzettend grappige dieren zijn, die luid kunnen smakken, snuiven en knorren. Niet schrikken dus als je 's avonds in de tuin iets raars hoort! Help deze leuke stekelige viervoeters door ze wat bij te voeren en de tuin egelvriendelijk te maken.

Een energieboost voor de egel

De egels in onze contreien ontwaken tussen eind april en half mei, omdat er pas dan weer genoeg voedsel voor ze te vinden is. Door de klimaatverandering en milde winters van de laatste jaren kan het zijn dat ze eerder wakker worden, terwijl er dan nog weinig te eten te vinden is. Bovendien begint in mei de paartijd, waar ze ook de nodige energie voor nodig hebben. Als je nog geen waterschaal voor de vogels in de tuin hebt neergezet, is het een goed idee er alsnog eentje ergens neer te zetten en het water regelmatig aan te vullen of te verversen. Geef een egel in ieder geval nooit melk, want daar kan zijn spijsvertering niet tegen en krijgt hij maag- en darmproblemen van. Verder voer je egels bij met kattenbrokjes, zacht kattenvoer of speciaal egelvoer. Kijk hiernaar in ons tuincentrum in 's-Gravenzande (Westland).

Tips voor een egelvriendelijke tuin

• Een (mini)vijver zorgt ervoor dat egels altijd iets te drinken hebben. Egels kunnen zwemmen (!), maar ze moeten natuurlijk wel weer uit het water kunnen komen. Zorg daarom voor glooiende in plaats van steile oevers of oeverranden, of plaats een stapel stenen, rotsblokken of een eendentrapje langs de rand.

• Een egel houdt niet van tegels, maar van veel groen waar ze tussendoor kunnen scharrelen en voedsel in de grond en tussen de planten kunnen vinden. 

• Een egel kan per nacht een paar kilometer afleggen. Zorg dat een egel de tuin in en uit kan komen. Kies een haag in plaats van een schutting of zorg voor een paar openingen van zo'n 15 cm hoog en breed onder in de schutting. In een heg, maar ook in bijvoorbeeld klimop tegen de schutting, kunnen egels, net als vogels, bovendien schuilen en voedsel vinden. 

• Gebruik geen gif (ook geen eco slakkenkorrels) of onkruidverdelgers.

• Gebruik geen robotgrasmaaier. Die blijkt slachtoffers onder egels (en vogels) te maken.

• Dek je bessenstruiken af met netten om je oogst tegen vogels te beschermen? Zorg er dan voor dat het net minstens dertig centimeter boven de grond hangt, anders kan een egel erin verstrikt raken.

• Laat in de herfst ergens in een hoek een hoop bladeren liggen of plaats een speciaal egelhuisje waarin het dier kan overwinteren. In een egelhuisje kun je een lekker bedje van een dikke laag krantenpapier en droge bladeren maken.

• Pas op met het omspitten van de composthoop, want ook hierin kan een egel zijn intrek hebben genomen en lekker liggen te slapen (het zijn immers nachtdieren).

Leuke egelweetjes

• Egels worden doof en blind geboren. Na twee weken gaan hun oogjes en oortjes open. 

• Egels zijn bijziend, maar kunnen heel goed ruiken. Ze hebben namelijk een zesde zintuig: 'het orgaan van Jacobson'. Dat ligt tussen hun gehemelte en de neusholte en zorgt ervoor dat ze geuren heel nauwkeurig kunnen onderzoeken en herkennen.

• Een volwassen egel heeft 6.000 tot 9.000 stekels. 

• Een egel leeft gemiddeld 8 jaar.

• Tijdens de winterslaap kunnen egels tot 40% van hun lichaamsgewicht verliezen. Hun lichaamstemperatuur daalt dan van 36 °C naar 1-5 °C, hun hartslag van 190 naar 20 slagen per minuut en de ademhaling naar eens in de 2 tot 3 minuten. Bovendien stopt hun spijsvertering.

• Een egel slaapt niet de hele winter aan één stuk door. Soms wordt hij wakker en gaat hij op stap. Als zijn slaapplek niet warm of droog genoeg is, verhuist hij bijvoorbeeld naar een ander nest. Ook tijdens zachte winters, waarin nog insecten te vinden zijn, kan de egel hele perioden wakker blijven.

• Egels maken de raarste geluiden. Vaak hoor je ze voordat je ze ziet. Ze kunnen enorm snuiven, smakken en knorren. Door hun geknor worden ze in het Engels ‘hedgehog’ genoemd (hedge = haag, hog = varken). 

Maak jouw tuin ook egelvriendelijk en wie weet verwelkom je binnenkort zo'n schattig beestje in de tuin.